Ngày 14/8/2023, Chính phủ ban hành Nghị định số 59/2023/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở.

Phạm vi điều chỉnh của Nghị định quy định chi tiết khoản 4 Điều 23; khoản 4 Điều 33; khoản 3 Điều 40; khoản 4 Điều 45; khoản 3 Điều 63 và khoản 4 Điều 81 của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, gồm các nội dung: (1) Tổ chức cuộc họp của cộng đồng dân cư; phát phiếu lấy ý kiến của hộ gia đình; biểu quyết trực tuyến tại thôn, tổ dân phố để nhân dân bàn và quyết định; quy trình bầu, cho thôi làm Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố; tổ chức hội nghị định kỳ của cộng đồng dân cư; (2) Tổ chức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân ở xã, phường, thị trấn; của Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng; (3) Tổ chức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân ở cơ quan, đơn vị; ở doanh nghiệp nhà nước.

Về đối tượng áp dụng, Nghị định áp dụng đối với công dân Việt Nam cư trú tại xã, phường, thị trấn, tại thôn, tổ dân phố nơi mình cư trú; cán bộ, công chức, viên chức, người lao động làm việc trong cơ quan nhà nước, đơn vị; doanh nghiệp nhà nước và người lao động tại các doanh nghiệp nhà nước. Các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến thực hiện dân chủ ở cơ sở tại xã, phường, thị trấn; trong cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập và tại các doanh nghiệp nhà nước.

Về nội dung, Chương II của Nghị định quy định tổ chức cuộc họp, hội nghị định kỳ của cộng đồng dân cư; phát phiếu lấy ý kiến của hộ gia đình; biểu quyết trực tuyến tại thôn, tổ dân phố để nhân dân bàn và quyết định; quy trình bầu, cho thôi làm Trưởng thôn, Tổ trưởng Tổ dân phố. Trong đó, quy định rõ về các nội dung: Tổ chức cuộc họp của cộng đồng dân cư để nhân dân bàn và quyết định; Tổ chức phát phiếu lấy ý kiến của hộ gia đình để Nhân dân bàn và quyết định; Biểu quyết trực tuyến tại thôn, tổ dân phố để nhân dân bàn và quyết định; Công tác chuẩn bị bầu Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố; Tiến hành bầu Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố; Công nhận kết quả bầu cử; Quy trình cho thôi làm Trưởng thôn, Tổ trưởng tổ dân phố; Công tác chuẩn bị tổ chức hội nghị định kỳ; Trình tự tổ chức hội nghị định kỳ.

Tại Chương III, Nghị định quy định tổ chức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân ở xã, phường, thị trấn; của Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng với các nội dung như: Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân ở xã, phường, thị trấn; Phối hợp thực hiện hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân ở xã, phường, thị trấn; Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng; Công tác phối hợp thực hiện hoạt động của Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng.

Tại Chương IV, Nghị định quy định tổ chức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân ở cơ quan, đơn vị với các nội dung như: Nguyên tắc tổ chức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân ở cơ quan, đơn vị; Phối hợp thực hiện nhiệm vụ của Ban Thanh tra nhân dân ở cơ quan, đơn vị.

Ngoài ra, Nghị định quy định tổ chức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân ở doanh nghiệp nhà nước tại Chương V.

Đồng thời, Nghị định số 159/2016/NĐ-CP ngày 29 tháng 11 năm 2016 của Chính phủ quy định chi tiết và biện pháp thi hành một số điều của Luật Thanh tra về tổ chức và hoạt động của Ban Thanh tra nhân dân hết hiệu lực thi hành kể từ ngày 08 tháng 8 năm 2023.

Về điều khoản chuyển tiếp, Nghị định quy định tổ chức của Ban Giám sát đầu tư của cộng đồng đã thành lập tiếp tục được thực hiện cho đến khi kết thúc chương trình, dự án; Tổ chức của Ban Thanh tra nhân dân ở xã, phường, thị trấn, Ban Thanh tra nhân dân ở cơ quan, đơn vị và Ban Thanh tra nhân dân ở doanh nghiệp nhà nước tiếp tục được thực hiện cho đến khi tổ chức bầu nhiệm kỳ mới.

Nghị định số 59/2023/NĐ-CP có hiệu lực thi hành kể từ ngày 15 tháng 8 năm 2023./.